Porady dla rodziców – Fonoholizm.
„Fonoholizm – uzależnienie od telefonu komórkowego.”
Fonoholizm – czym jest uzależnienie od telefonu?
Fonoholizm – to kompulsywne nadużywanie telefonu w codziennych sytuacjach. W dzisiejszych czasach organizowanie życia z użyciem telefonu stało się standardem, od którego nie sposób się uwolnić właśnie dlatego, że z tego narzędzia korzysta całe społeczeństwo. Co więcej, jest to urządzenie niezwykle praktyczne, które wiele ułatwia i pozwala zaoszczędzić cenny czas. Telefon zapewnia wygodę, a nawet poczucie bezpieczeństwa. O fonoholizmie można mówić wówczas, gdy po telefon sięga się nie wtedy, gdy jest on przydatny, lecz niemal w każdej sytuacji. Brak takiej możliwości powoduje zaś silny dyskomfort, porównywalny z tym, którego doświadcza np. nałogowy palacz pozbawiony papierosów.
Objawy uzależnienia od telefonu:
- nieustanna gotowość do kontaktu – fonoholik wszystkie wiadomości odczytuje niezwłocznie i zwykle natychmiast na nie odpowiada,
- unikanie kontaktów „na żywo” i preferowanie komunikacji za pomocą telefonu,
- wypełnianie wolnego czasu wyłącznie aktywnościami w wirtualnym świecie czy prowadzeniem bezproduktywnych rozmów telefonicznych,
- uczucie niepokoju, rozdrażnienia, a wręcz lęku wówczas, gdy nie można korzystać z telefonu, np. gdy zabraknie zasięgu sieci,
- przesadna troska o to, by nie utracić kontaktu z wirtualną rzeczywistością, np. noszenie z sobą zapasowej baterii czy unikanie sytuacji, w których nie wolno korzystać z telefonu,
- problemy zdrowotne, takie jak zespół cienia nadgarstka, bóle kręgosłupa, problemy ze wzrokiem, bóle mięśni pleców i karku, problemy psychiczne i emocjonalne, min. lęk, niepokój, rozdrażnienie, jak również niedojadanie czy też niedosypianie,
Fonoholizm dzieci, młodzieży:
Na uzależnienie od telefonu narażeni są szczególnie młodzi ludzie, którzy nie znają i nie potrafią wyobrazić sobie rzeczywistości bez telefonów komórkowych. Zdobywają oni bowiem umiejętności społeczne w świecie, w którym każdy posługuje się telefonem. Często uczą się, że jest on podstawowym narzędziem komunikacji, przy jednoczesnym braku odpowiedniej stymulacji ze strony dorosłych, dzięki której mogą poznać i docenić alternatywne sposoby kontaktu i spędzania wolnego czasu. W konsekwencji młodzież nie spuszcza oka z wyświetlacza komórki nawet w kinie, w kościele, podczas zajęć lekcyjnych czy rodzinnego obiadu. To zaś stopniowo prowadzi do uzależnienia.
Badania przeprowadzone wśród uczniów szkół wykazały, że 90% uczniów nawet kilkadziesiąt razy w ciągu dnia korzysta z telefonów komórkowych. Aż 48% uczniów korzysta z telefonów podczas lekcji, a 15% w czasie sprawdzianów. Co czwarta osoba używa telefonu podczas oglądania telewizji, 44% podczas spożywania posiłków z rodziną. Z przeprowadzonych badań wynika, że 62% młodzieży w Polsce uważa, że w ich domach nie istnieją żadne zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz internetu, a 15% rodziców pozwala na dłuższe z nich korzystanie po to, aby załatwić swoje zaległe sprawy.
Konsekwencje uzależnienia od telefonu:
Fonoholizm może mieć wiele negatywnych skutków, począwszy od braku zainteresowań innych niż te, które rozwijać można w wirtualnej rzeczywistości, a skończywszy na trudności w formułowaniu złożonych wypowiedzi, a nawet w operowaniu poprawną polszczyzną (ten problem dotyka w szczególności dzieci w wieku szkolnym). Najpoważniejszą konsekwencją uzależnienia od telefonu jest jednak, paradoksalnie, alienacja jednostek – osłabienie więzi społecznych spowodowane trudnością w budowaniu szczerych, głębokich relacji. Niezależnie bowiem od tego, jakie bogactwo możliwości stwarza telefon komórkowy, nie pozwala on na bliski, autentyczny kontakt z drugim człowiekiem, nie uczy empatii ani okazywania uczuć.
Jak zapobiec fonoholizmowi?
Fonoholizm to zaburzenie behawioralne, które można leczyć tak samo, jak inne uzależnienia z pomocą terapii odwykowej, poznawczo-behawioralnej, grup wsparcia, leków o działaniu przeciwlękowym. Zjawisku temu należy jednak przede wszystkim zapobiegać. Ponieważ dotyka ono głównie dzieci i młodzież, kluczowe znaczenie ma postawa rodziców, wychowawców.
Fonoholizmowi można przeciwdziałać:
- proponując młodym ludziom atrakcyjne dla nich zajęcia,
- rozmawiając z dziećmi o istotnych dla nich sprawach, interesując się ich problemami, fascynacjami (dzięki temu młodzi ludzie nie potrzebują szukać oparcia w wirtualnych znajomych i uczą się nawiązywać „żywą” relację z drugim człowiekiem),
- pielęgnując zwyczaj rodzinnego spędzania czasu (bez telefonów w dłoni),
- ograniczając komunikowanie się z dziećmi przez telefon komórkowy,
- nie nagradzając dzieci możliwością korzystania z telefonu (to utrwala w nich przekonanie o szczególnej atrakcyjności wirtualnej rzeczywistości),
- dając młodym ludziom odpowiedni przykład własnym zachowaniem, tj. nie nadużywając telefonu w codziennym życiu,